وزیر امور خارجه گفت: غنی سازی صفر امكان ندارد، غنی سازی دستاورد دانشمندان ایرانی هست. برای این غنی سازی، 12روز جنگ به ما تحمیل شد و بیش از هزار شهید داده‌ایم، چیزی كه در جنگ به دست نیاوردند در مذاكره هم نمی‌توانند به دست بیاورند.
سید عباس عراقچی در گفت وگوی اختصاصی با شبكه خبری الجزیره به مسائل مهمی از جمله مذاكرات هسته‌ای، رویكرد آمریكا، فعال شدن مكانیسم ماشه، مواضع چین و روسیه در این باره، جنگ 12 روزه و ... پرداخته است كه مشروح آن در پی می‌آید:
- الجزیره: امروز همگان از بازگشت جنگ بیمناك هستند و گزارش‌های رسانه‌ای و تحلیل‌های سیاسی بعضا حاكی از احتمال وقوع مجدد جنگ است. آیا شما انتظار وقوع جنگ مجددی را دارید؟
* عراقچی: خیلی روشن است كه ما برای هر وضعیتی آمادگی داریم. احتمال جنگ از سوی رژیمی جنگ‌طلب كه جنگ‌های متعدد در منطقه ما ایجاد كرده و آخرین مورد آن حمله به كشور دوست و برادر ما قطر بود، مورد انتظار هست و كسی نمی‌تونواند آن را انكار كند. ولی ما كاملاً برای هر وضعیتی آمادگی داریم.
من به جرأت و با اطلاع می‌توانم بگم كه ما حتی از قبل از جنگ 12 روزه آماده‌تر هستیم. هم به لحاظ امكانات، هم به لحاظ اطلاعات و هم به لحاظ انگیزه و روحیه. اگر آنها تجربه شكست خورده جنگ 12 روزه راتكرار نمایند؛ همان نتیجه را خواهند گرفت.
یك تجربه شكست خورده نتیجه‌ای جز شكست مجدد ندارد. رژیم اسرائیل در جنگ 12 روزه به هیچ یك از اهداف خود نرسید و اگر باز هم آن تجربه شكست خورده را تكرار كنند؛ با همان نتایج مواجه خواهند شد مضاف بر اینكه ما این بار آماده‌تر هستیم. به‌خصوص كه نقاط ضعف خود و نقاط ضعف دشمن را در جنگ 12 روزه به خوبی شناسایی كرده‌ایم و اكنون با قدرت بیشتری می‌توانیم عمل كنیم.
- الجزیره: نقاط ضعفی كه به آن اشاره كردید؛ چه مواردی هستند؟
* عراقچی: برخی از این موارد به تاكتیك‌های جنگی مربوط است. ولی برای ما روشن شد كه سیستم پدافند هوایی اسرائیل كاملاً قابل رسوخ هست و اگرچه توسط كشور‌های دیگری هم به آنها كمك شد و لایه‌های متعددی وجود داشت، ولی موشك‌های ما توانستند به این سیستم رسوخ كنند.
ما به لحاظ فنی اكنون تجربیات بهتری داریم. برای اولین بار موشك‌های ما در یك جنگ واقعی آزمایش شدند و امتحان خود را پس دادند و اكنون بخوبی آگاهی داریم كه چگونه آنها را دقیق‌تر و با قدرت بیشتر شلیك كنیم.
گاهی رژیم اسرائیل مدعی می‌شود كه در طول جنگ 12 روزه فضای ایران در اختیار هواپیما‌های اسرائیلی بوده است. ولی قسمت دوم داستان را بیان نمی‌كنند كه فضای اسرائیل هم در اختیار موشك‌های ایران بود و آنها نتوانستند دفاع موثری را انجام دهند. ما اكنون به مراتب با تجربه‌تر هستیم و در آمادگی بهتری قرار داریم؛ لذا اگر آنها آن تجربه را تكرار كنند، حتماً با نتایج بدتری مواجه خواهند شد.
- الجزیره: آیا تحول چشمگیری در مورد تعداد و كیفیت موشك‌های ایران اتفاق افتاده است؟
* عراقچی: تحول از همه جهات صورت گرفته است.
- الجزیره: آیا پیش بینی می‌كنید كه اگر دوباره جنگی شكل بگیرد؛ به یك جنگ گسترده منطقه‌ای بدل خواهد شد یا آنكه شبیه جنگ گذشته صرفا یك جنگ‌هایی است؟
* عراقچی: هر جنگی شكل خودش را دارد. من البته به‌عنوان یك دیپلمات دوست دارم از دیپلماسی صحبت كنم نه از جنگ.
آمادگی ما برای جنگ در حقیقت بهترین عامل برای جلوگیری از جنگ است. اگر شما برای جنگ آماده باشید حتماً جنگ را از خودتان دور خواهید كرد و من از آمادگی ایران صحبت می‌كنم به این دلیل كه نباید جنگی رخ دهد، چون تبعات آن می‌تواند برای همه در منطقه سنگین باشد.
ما در نوبت قبل خیلی تلاش كردیم كه ابعاد منطقه‌ای جنگ را كنترل كنیم. اگرچه رژیم اسرائیل تلاش كرد كه جنگ را به خلیج فارس بكشاند آن هم با حمله‌ای كه به تأسیسات نفتی و پتروشیمی ما در خلیج فارس انجام داد.
با این حال ما تمام تلاش خود را كردیم كه ابعاد جنگ را كنترل كنیم و فكر می‌كنم موفق هم شدیم. البته كه در آینده معلوم نیست چگونه خواهد شد.
ما هیچ علاقه‌ای به جنگ و گسترش جنگ نداریم. ولی با یك رژیم جنگ‌طلب مواجه هستیم. یك رژیم جنگ‌طلب كه آمادگی دارد جنگ را به همه نقاط منطقه بكشاند.
فكر می‌كنم تجربه قطر تجربه بسیار مهمی بود كه همه منطقه آن را مشاهده كرد. تجربه سوریه، لبنان و یمن هم وجود دارد و تهدیداتی كه رژیم صهیونیستی علیه بقیه كشور‌های منطقه داشته است. این رژیم حرف از اسرائیل بزرگ می‌زند كه معنای آن چشم داشتن به خاك بسیاری از كشور‌های منطقه است؛ بنابراین ما با یك رژیم جنگ‌طلب و استیلاطلب بر منطقه مواجه هستیم و برای مقابله با آن باید همه‌جوره آماده باشیم. این آمادگی هم شامل آمادگی نظامی هست و هم شامل آمادگی‌های دیپلماتیك.
ما در طول یك سال گذشته سیاست حسن همسایگی را انتخاب كردیم و روابط خود را به‌ویژه در منطقه خلیج فارس به‌سرعت و با شدت زیاد گسترش دادیم. بعد از جنگ 12 روزه هم در طول چند ماه گذشته به همین ترتیب عمل كردیم. ما الان فهم بسیار بهتری را در منطقه نسبت به همسایگان خود و كشور‌های منطقه داریم و یك درك كاملا مشترك در این زمینه وجود دارد.
یك تحول بسیار بزرگ رخ داده مبنی بر اینكه كل منطقه الان فهمیده است كه دشمن واقعی اكنون چه كسی می‌باشد و همه تبلیغاتی كه سابق بر این انجام می‌شد تا ایران را به‌عنوان تهدید یا به عنوان دشمن معرفی كند اكنون رنگ باخته است. من گا‌ها به دوستان خودم می‌گویم كه آقای نتانیاهو یك جنایتكار جنگی است كه از انجام هیچ جنایتی فروگذار نكرده ولی یه كار مثبت هم انجام داده است كه به همه منطقه ثابت كرد دشمن اصلی اسرائیل است و نه ایران یا هیچ كشور دیگری در منطقه. اكنون این ادراك بخوبی در منطقه وجود دارد.
- الجزیره: شما مطرح كردید كه اسرائیل اكنون دشمن اصلی در منطقه است. شما پیامی را از طریق آقای پوتین دریافت كردید مبنی بر اینكه نتانیاهو به دنبال راه اندازی یك جنگ جدید علیه ایران نیست. لطفا ارزیابی خود را در ارتباط با آن بیان بفرمایید؟
* عراقچی: ما به هیچ‌وجه به هیچ یك از گفته‌های مقامات رژیم اسرائیل اطمینان نمی‌كنیم و همیشه احتمال فریب‌كاری را می‌دهیم. دوستان ما در روسیه این پیام را به ما منتقل كردند و البته خودآن‌ها هم نسبت به صحت كلام نتانیاهو تردید داشتند؛ لذا ما این پیام را شنیده‌ایم ولی آمادگی‌های ما همچنان به قوت خود باقی است و حتی ارتقا هم پیدا كرده است.
- الجزیره: جنگ گذشته در میانه مذاكرات با طرف آمریكایی آغاز شد لذا می‌توان گفت به نوعی غافلگیركننده بوده است؟
* عراقچی: متأسفانه همانطور كه شما گفتید عدم اطمینان نسبت به آمریكا یك مسئله بسیار جدی و مهم است. نسبت به رژیم اسرائیل كه هیچگاه ما اطمینان نداشتیم و نخواهیم داشت. ولی در مورد آمریكا متاسفانه تجربیات بسیار منفی و بدی را پیدا كردیم.
ما یك بار در سال 2015 به توافق برجام با كشور‌های پنج به اضافه یك رسیدیم و ایران به‌صورت كامل تعهدات خود را اجرا كرد ولی آمریكا بدون هیچ دلیلی خارج شد. در زمان دولت شهید رئیسی یك توافق دیگر با آمریكا انجام شد كه پول‌های ایران در كره جنوبی در مقابل زندانیان آمریكایی آزاد شوند. ما به تعهد خودمان عمل كردیم ولی آمریكا به تعهد خود عمل نكرد. پول‌ها تنها از كره به قطر منتقل شد و دوباره مسدود گردید.
در سال جاری نیز همانطور كه شما گفتید ما وارد مذاكره با امریكا شدیم، پنج دور مذاكره كردیم و برای دور ششم تاریخ 15 ژوئن را تنظیم كرده بودیم كه دور روز قبل از این تاریخ اسرائیل به ما حمله كرد و ما اطمینان داریم این حمله با چراغ سبز امریكا انجام شد. همانطور كه ترامپ بعدا اعتراف كرد ما در این قضیه نقش داشته‌ایم، و بعد از مردم تهران درخواست كرد شهر را تخلیه كنند و تسلیم بی قید و شرط را مطرح كرد. بعد هم امریكا ملحق شد و هواپیما‌های امریكا تاسیسات صلح آمیز هسته‌ای ما را بمباران كردند. این نتیجه مذاكره ما با امریكا بوده كه تا الان انجام دادیم.
در قضیه اسنپ بك هم مجددا هم با اروپایی‌ها و هم با امریكایی‌ها مذاكره داشتیم. اما با درخواست‌های غیرمنطقی و زیاده خواهانه آنها مواجه شدیم و هیچ توافقی انجام نشد و آنها اسنپ بك را از دید خودشان انجام دادند؛ و در مقابل از دیدروسیه و چین و چهار عضو دیگر شورای امنیت این كار انجام نشده است. همچنین 120 كشور عضو جنبش عدم تعهد هم از موضع ایران، چین و روسیه حمایت كردند؛ بنابراین یك دوگانگی در جامعه بین المللی و در شورای امنیت نسبت به موضوع اسنپ بك ایجاد شده است.
- الجزیره: آیا این جنگ، یك جنگ اسرائیلی یا یك جنگ آمریكایی بود یا هر دوی آنها؟
* عراقچی: هر دو! حتما اراده امریكا وقتی اسرائیل حمله كرد، پشت سر این جنگ بود، ما معتقدیم اسرائیل بدون اجازه امریكا نه می‌توانست این كار را انجام دهد و نه در آینده می‌تواند انجام دهد؛ و بعد هم اینكه آمریكا عملا خودش وارد جنگ شد؛ بنابراین این یك جنگ امریكایی -اسرائیلی بود كه علیه ما صورت گرفت.
- الجزیره: موضع شما در ارتباط با اسنپ بك و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل جه می‌باشد؟
* عراقچی: همانطور كه شما می‌دانید و من توضیح دادم در مورد اسنپ بك در شورای امنیت و در جامعه بین الملل یك اختلاف نظری وجود دارد. روسیه و چین به عنوان دو عضو دائم شورای امنیت معتقدند كه اسنپ بك اتفاق نیفتاده است و عمل اروپایی‌ها غیرقانونی بوده است. چهار عضو دیگر شورای امنیت نیز با ایده اسنپ بك همراهی نكردند. از آن طرف در جامعه بین المللی بیش از 120 كشور عضو جنبش عدم تعهد از موضع ایران، چین و روسیه حمایت كردند؛ بنابراین الان در شورای امنیت با یك سردرگمی مواجه هستیم كه آیا اسنپ بك صورت گرفته یا نه؟ آیا تحریم‌های گذشته برگشته یا نه؟ این نشان می‌دهد كه یك اجماع درست و كامل در جامعه بین المللی نسبت به موضوع تحریم ایران وجود ندارد. الان یك چالش حقوقی و سیاسی در شورای امنیت در جریان است؛ و نظرات روسیه و چین در تقابل با بقیه اعضای دائم شورای امنیت قرار دارد.
- الجزیره:، اما از نظر قانونی نمی‌توان این اسنپ بك را وتو كرد و بازگشت تحریم‌ها صورت می‌گیرد. پاسخ شما چه خواهد بود؟
* عراقچی: نكته همین جا است؛ ما معتقدیم كه سه كشور كشور‌های اروپایی از نظر قانونی، حقوقی و سیاسی اجازه اسنپ بك را نداشتند و لذا از نظر ما، روسیه و چین كاری كه انجام دادند غیرقانونی است؛ و باز هم از نظر ما، چین و روسیه تحریم‌های بین المللی بازنگشته‌اند.
- الجزیره: آیا فكر می‌كنید روسیه و چین خود را پایبند به این تحریم‌های بین المللی خواهند دانست؟
* عراقچی: خود آنها گفتند كه پایبند نیستند، آنچه در عمل اتفاق می‌افتد در سال‌های آینده مشخص خواهد شد. اما در نامه مشترك چین، روسیه و ایران به شورای امنیت تصریح شده است كه بازگشت تحریم‌ها را قبول ندارند.
- الجزیره: اروپایی‌ها كاملا در مواضع خود وابسته به آمریكا هستند و آژانس بین المللی انرژی اتمی هم همین طور. موضوع اكنون در واشنگتن باید حل شود، اما واشنگتن شروط زیادی برای مذاكره از جمله غنی سازی صفر و برنامه موشكی ایران را دارد. موضع شما در ارتباط با مذاكره با آمریكا چیست؟
* عراقچی: موضع ما خیلی روشن است و همیشه هم همین موضع را داشته‌ایم؛ ما در خصوص صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای خودمان اطمینان داریم و در این مورد حاضریم با هر كشوری مذاكره كنیم كه این اطمینان را نشان دهیم. اگر سوال یا نگرانی وجود دارد، در قالب مذاكره و رسیدن به راه حل اطمینان بخش این نگرانی‌ها را برطرف كنیم. همان كاری كه ما در توافق 2015 انجام دادیم. در آن زمان ایران و پنج كشور عضو شورای امنیت به علاوه آلمان از توافقی كه انجام شد، خیلی راضی بودند. در آن توافق ما قبول كردیم اقدامات اطمینان بخش نسبت به صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود را انجام دهیم و در مقابل تحریم‌ها نیز برداشته شوند. در آن زمان همه دنیا این توافق را جشن گرفتند، امریكا و سه كشور اروپایی و همه دنیا كاملا راضی بودند. اما توافق را چه كسی بهم زد؟ آمریكا بهم زد، آن هم بدون هیچ دلیلی. الان هم ما برای مذاكرات عادلانه و از موضع برابر و براساس قاعده برد-برد و منافع متقابل كاملا آماده‌ایم.
از نظر من توافق در موضوع هسته‌ای كاملا امكان پذیر است و هیچ لكنی وجود ندارد.
- الجزیره: در سال 2015 توافق هسته‌ای منعقد شد و آمریكا در سال 2018 از آن خارج شد. ما شاهد میانجی گری عمان در دور جدید مذاكرات بین شما و آمریكا بودیم. اكنون در میز مذاكرات بین شما و امریكا چه موضوعی وجود دارد؟
* عراقچی: ما هنور آمادگی داریم براساس منافع متقابل وارد مذاكره شویم. فرمولی كه سال 2015 به كار گرفته شد هنوز هم می‌تواند به كار گرفته شود. آن فرمول این بود كه، ایران در خصوص برنامه هسته‌ای خودش اعتماد سازی می‌كند و در مقابل نیز تحریم‌ها برداشته می‌شود. ایران براساس همین موضع وارد مذاكره شد و موضع مذاكره هم فقط هسته‌ای است. ما در مورد توان موشكی خودمان با هیچ كس مذاكره نمی‌كنیم. دلیلی وجود ندارد در مورد امنیت خودمان با كسی مذاكره كنیم. در خصوص سایر مسائل هم به نظر ما زمینه‌ای برای مذاكره وجود ندارد؛ لذا پاسخ من كاملا روشن است؛ برای یك توافق عادلانه هسته‌ای همه جور امكان وجود دارد ولی امریكایی‌ها درخواست‌های غیر منطقی و زیاده خواهانه دارند و شروطی را می‌گذارند كه نه تنها از نظر ما بلكه از نظر هیچ انسان عاقلی قابل قبول نیست. هر موقع به نقطه‌ای رسیدند كه آمادگی یك مذاكره منصفانه از موضع برابر داشته باشند، ما شروع مجدد مذاكره را بررسی می‌كنیم.
- الجزیره: در واشنگتن پست به نقل از یك مقام مسئول آمریكایی ذكر شده است كه آمریكا چهار شرط اساسی برای مذاكره با ایران دارد شامل اینكه مذاكرات باید مستقیم باشد؛ غنی سازی به صفر برسد؛ برنامه موشكی ایران محدود شود و ایران از حمایت‌های منطقه‌ای خود از جمله از حزب الله، حوثی‌ها و مقاومت فلسطین دست بردارد. شروط شما برای چنین مذاكراتی چیست؟
* عراقچی: آنچه شما از شروط آمریكا و این روزنامه نقل كردید، اثبات حرف من بود كه آمریكایی‌ها شروط غیر عاقلانه و غیرعادلانه دارند و این شروط اصلا شدنی نیست. اگر مثل سال 2015 آمادگی یك مذاكره منطقی را داشته باشند، قضیه فرق می‌كند.
غنی سازی صفر امكان ندارد. غنی سازی دستاورد دانشمندان ایرانی هست و ما برای آن سال‌ها زحمت كشیدیم و دانشمندان ما در گذشته ترور شدند. الان كه برای این غنی سازی یك بار هم جنگیدیم، 12روز جنگ به ما تحمیل شده و بیش از هزار شهید داده‌ایم، چه دلیلی دارد كه ما غنی سازی صفر را قبول كنیم؟ چیزی كه آنها در جنگ به دست نیاوردند در مذاكره هم نمی‌توانند به دست بیاورند.
در مورد مسئله موشكی اگر شما سوال كنید به شما خواهند گفت كه هیچ انسان عاقلی خودش را خلع سلاح نمی‌كند. برای چه ما در مورد موشك هایمان مذاكره كنیم در حالی كه همین جنگ دوازده روزه اثبات كرد كه دفاع از ایران منوط به موشك‌های ما هست و موشك‌های ما نقش مهمی را در دفاع از ایران داشتند؛ بنابراین درخواست‌های غیر عاقلانه ما را به هیچ جایی نمی‌رساند. مذاكره مستقیم و غیر مستقیم هم كه اشاره كردند، در روابط بین الملل هیچ فرقی بین مذاكره مستقیم و غیرمستقیم نیست، امریكا خودش در شرایط مختلفی میانجی مذاكره بین كشور‌های مختلف بوده است؛ بنابراین اینكه مذاكره باید مستقیم یا غیرمستقیم باشد یك بهانه جویی از طرف امریكا است.
من مجددا تكرار می‌كنم براساس فرمولی كه ما سال 2015 به توافق رسیدیم اطمینان سازی در مورد ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای در مقابل رفع تحریم كماكان امكان اجرایی شدن دارد.
- الجزیره: چرا شما با آمریكا مذاكرات مستقیم انجام نمی‌دهید؟
* عراقچی: كشور‌های زیادی هستند كه به دلایل مختلف از جمله دلایل تاریخی و سیاسی حاضر نیستند با هم مذاكره مستقیم كنند. ما یكبار مذاكره مستقیم با امریكایی‌ها كرده‌ایم، و نتیجه هم نگرفته‌ایم. اگر آنها در این خصوص جدیت داشته باشند در مذاكره غیرمستقیم هم می‌شود نتیجه گرفت؛ بنابراین خیلی روی شكل مذاكره نباید تمركز كرد بلكه باید روی محتوا تمركز كنیم. ما به دلیل تجربه‌های خودمان اطمینان نداریم و همچنین علاقه‌ای هم به مذاكره مستقیم نداریم. ولی مذاكره غیر مستقیم هم می‌تواند ما را به همان نتیجه برساند.
- الجزیره: اكنون ایران به فنآوری غنی سازی 60 درصد رسیده و 400 كیلوگرم مواد با غنای 60 درصد در اختیار دارد. این مواد الان كجا هستند؟
* عراقچی: آنها در همان جایی كه هستند كه قبل از حمله قرار داشتند. از قبل جنگ ما به آنها دست نزده‌ایم. بیشتر آنها زیرآوار‌ها هستند یا بهتر است بگوییم تقریبا همه آنها زیر آوار هستند و ما قصدی برای خارج كردن آنها از زیر آوار نداریم تا زمانی كه شرایطش مهیا شود. البته اطلاعی هم نداریم كه از این میزان 400 كیلو چه مقدارش سالم است و چه مقدارش از بین رفته است و تا وقتی آنها را از زیر آوار خارج نكنیم هم اطلاعی نخواهیم داشت. آنها همانجایی كه قبل از حمله بودند هنوز هم همانجا هستند.
- الجزیره: میزان خسارات حمله آمریكا به تاسیسات هسته‌ای شما چه میزان بوده است؟
* عراقچی: خسارت‌ها زیاد است، ساختمان‌ها از بین رفتند، تجهیزات و ماشین‌های ما از بین رفتند ولی تكنولوژی از بین نرفته است. تكنولوژی را با بمب نمی‌شود از بین برد. از آن مهم‌تر اراده ما هم از بین نرفته است و حتی بعد از جنگ بیشتر هم شده است.
- الجزیره: بسیاری از دانشمندان و همچنین فرماندهان نظامی شما هم ترور شده‌اند.
* عراقچی: تعدادی از دانشمندان هسته‌ای ما شهید شدند ولی صنعت هسته‌ای ایران، صنعت بسیار بزرگی است و تعداد دانشمندان و تكنسین‌ها و افراد متخصص ما بسیار زیاد است مثل فرماندهان نظامی ما. شما شاهد بودید كه وقتی بخشی از فرماندهان نظامی ما روز اول به شهادت رسیدند، بلافاصله جایگزین شدند و افراد جایگزین كار خودشان را شروع كردند و ما از همان شب اول واكنش‌های خودمان و حملات متقابل را شروع كردیم.
یك سخن بسیار زیبایی از امام خمینی هست كه؛ «هر پرچمی از دست توانای سرداری بیفتد سردار دیگری آن را برداشته و به میدان می‌آید.» این همان چیزی است كه در همین جنگ 12 روزه نیز اتفاق افتاد.
- الجزیره: در ارتباط با نتایح جنگ 12 روزه دو ارزیابی صورت می‌گیرد؛ اول اینكه ایران قدرتمندتر از گذشته خود را نشان داد و ارزیابی دوم اینكه ایران در تقابل با اسرائیل و آمریكا ضعیف ظاهر شد. ارزیابی جنابعالی چیست؟
* عراقچی: من فكر می‌كنم همه دنیا بخشی از قدرت ما را در جنگ دوازده روزه مشاهده كردند. ما علیرغم ضرباتی كه روز اول رژیم اسرائیل به صورت غافلگیرانه بر ما وارد كرد، بلافاصله توانستیم پاسخ بدهیم و در حالی كه روز‌های اول آقای ترامپ توئیت كردكه باید تسلیم بی قید و شرط صورت بگیرد، اما در روز دوازدهم خود آنها آتش بس بلاشرط را مطرح كردند. این نشان می‌دهد ایران بسیار قوی‌تر از چیزی است كه آنها فكر می‌كردند. به خصوص انسجام ملی و ایستادگی مردم پشت سر حكومت یك غافلگیری مهم برای همه دنیا بود. ما از جنگ درس‌های زیادی در حوزه‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی گرفتیم و اگر مجددا جنگی صورت بگیرد می‌توانم بگویم ما آماده‌تر هستیم.
- الجزیره: آیا شما قبل از وقوع حمله، احتمال آن را در ارزیابی‌های خود داشتید؟
* عراقچی: ما خبر داشتیم و تمام اطلاعات ما حاكی از این بود كه ارتش اسرائیل با همكاری نیرو‌های نظامی امریكا در منطقه در حال آماده شدن برای یك جنگ هستند. ما تمام تحركات آنها را زیر نظر داشتیم. البته در بعضی تاكتیك‌ها غافلگیر شدیم، ولی در اصل جنگ نه. به همین دلیل بود از همان روز اول توانستیم آمادگی لازم برای دفاع را پیدا كنیم. در بخشی هم كه غافلگیر شدیم شاید كسی فكر نمی‌كرد رژیم اسرائیل تا این میزان جنایتكار باشد كه فرماندهان نظامی ما را در منزلشان، در حالی كه در حال انجام وظیفه نبودند و همراه خانواده هایشان به شهادت برساند.
- الجزیره: آیا جنابعالی شخصا در معرض حمله در دوران جنگ قرار داشتید؟
* عراقچی: در طول جنگ دوازده روزه همه جور احتمالی بود. من كل دوازده روز را در سركار و در دفترم بودم و تلاش‌های بین المللی را برای اثبات مشروعیت و حقانیت مردم ایران در دفاع از خود انجام می‌دادم و طبیعتا خطر هم وجود دارد.
- الجزیره: اخیرا معاون سیاسی شما سفری به عمان داشت. آیا این سفر در راستای بازگشت به مذاكرات صورت پذیرفته است؟
* عراقچی: این یك سفر دیپلماتیك معمولی بود. ما جلسات دوره‌ای گفت‌و‌گو‌های سیاسی با عمان و خیلی از كشور‌های دیگر داریم. الان نوبت این گفت‌و‌گو‌ها در مسقط بود كه معاون من به مسقط رفتند و گفت‌و‌گو‌های بسیار خوبی در مورد اوضاع منطقه و روابط دوجانبه داشتند؛ لذا این سفر هیچ ارتباطی به آمریكا ندارد و تبادل پیامی در این خصوص صورت نگرفته است.
- الجزیره: بازگشت به مذاكرات با امریكا بصورت مستقیم یا غیرمستقیم در چه زمانی امكان پذیر است؟
* عراقچی: هر زمانی كه آمریكایی‌ها آماده مذاكره از موضع برابر و براساس منافع متقابل باشند. ظاهرا آنها عجله‌ای ندارند. ما
هم عجله‌ای نداریم.
- الجزیره: گمان می‌رفت كه هم پیمانان منطقه‌ای شما در جنگ اخیر در كنار شما قرار گیرند بویژه با توجه به پشتیبانی‌های فراوانی كه از حوثی‌ها در یمن، حزب الله در لبنان و همچنین در عراق داشتید. اما در عمل هم پیمانان شما در این جنگ بزرگ در كنار شما قرار نگرفتند.
* عراقچی: هم پیمانان ما با آن دیدی كه شما نسبت به هم پیمان دارید كه كشور‌ها یا مجموعه‌هایی با هم علیه دشمن دیگر متحد می‌شوند به آن شكل نیست. ما از حزب الله در لبنان، حماس در فلسطین، از گروه‌های دیگر در یمن و عراق همیشه حمایت كرده‌ایم به این دلیل كه آنها برای یك هدف مشروع و كاملا موجه می‌جنگند. ما از آنان حمایت می‌كنیم به دلیل اینكه وظیفه انسانی و وظیفه سیاسی خودمان می‌دانستیم كه از آنها حمایت كنیم. در جنگ اخیر آنها هم دچار حملاتی شدند كه آموختند و خودشان تصمیم گرفتند كه چگونه باید از خودشان دفاع كنند. ایران هم به اندازه كافی قوی هست كه بتواند از خودش دفاع كند و احتیاجی به كشور دیگر یا هم پیمان دیگر نداشته باشد.
- الجزیره: این زنجیره ائتلاف بعنوان محور مقاومت باعث بروز اختلافاتی با كشور‌های مختلف از جمله عربستان شده است.
* عراقچی: مسئله اختلاف حوثی‌های یمن با سعودی‌ها به خودشان مربوط است. آنچه كه ایران از آن حمایت كرد در جنگ با اسرائیل بود كه آنها پشت سر مردم غزه ایستادند و واقعا به شكل قهرمانانه از مردم غزه حمایت كردند. ما در ارتباط بین آنها و عربستان هیچ دخالتی نداشته‌ایم، حتی همیشه سعی كرده‌ایم و هنوز هم می‌كنیم كه بین آنها مصالحه ایجاد شود چراكه نباید دو كشور مسلمان با همدیگر بجنگند.
حزب الله در سوریه با عواملی كه از طرف اسرائیل و امریكا برای سقوط به اصطلاح نظام سوریه هدایت می‌شدند، وارد جنگ شد. تاریخ، تجربه و تحولات بعدی هم نشان داد، حق با حزب الله بوده است. مشاهده می‌كنیم؛ وقتی نظام در سوریه عوض شد، اشغالگری اسرائیل ادامه بیشتری پیدا كرد و اراضی بیشتری از سوریه توسط رژیم اسرائیل اشغال شد، میزان كل سرزمین‌های اشغال شده در سوریه بسیار بیشتر از مساحت كل غزه است و سوریه با توطئه‌های اسرائیلی و غربی دارد به سمت تجزیه می‌رود. حزب الله اگر از سوریه حمایت كرد برای ثبات كل منطقه بود.
در عراق هم همین طور، گروه‌هایی كه هستند در صحنه سیاست‌های داخلی عراق به عنوان گروه سیاسی نقش آفرینی می‌كنند. آنها به عنوان گرو‌های سیاسی حق دارند كه به دنبال حقوق خود باشند، اما ما در رقابت‌های داخلی این گروه‌های هیچگاه دخالت نكرده‌ایم و نمی‌كنیم.
اعضای جبهه مقاومت همواره در نبرد مشروعی كه علیه اشغالگری اسرائیل دارند مورد حمایت ایران بوده‌اند. ما هیچگاه انكار نكرده‌ایم و همیشه از این گروه‌ها علیه اشغالگری اسرائیل حمایت می‌كنیم به خاطر اینكه علیه یك هدف مشروع در حال مبارزه هستند؛ و این ربطی به این موضوع ندارد كه این گروه‌ها وابسته به ایران هستند و تصوراتی كه وجود دارد، اصلا صحیح نیست.
بعضا از اینها به عنوان پراكسی یا گروه نیابتی ایران یاد می‌شود كه كاملا غلط است. این گروه‌ها جنبش‌های آزادیخواه هستند كه به دنبال مبارزه با اشغالگری و استیلا طلبی رژیم صهیونیستی هستند و در این مورد همیشه مورد حمایت ایران می‌باشند.
- الجزیره: شما از سوریه خارج شدید و سوریه اسد را از دست دادید. آیا در مورد سوریه جدید تحت حاكمیت احمد الشرع به نقطه صفر رسیدید؟
* عراقچی: ما همیشه از مردم سوریه، استقلال، حاكمیت و تمامیت ارضی سوریه حمایت كرده و می‌كنیم. ما خواهان یك سوریه با ثبات هستیم، چون به نفع ثبات كل منطقه است. ما خواهان سوریه عاری از اشغال هستیم، چون برای صلح و ثبات در منطقه اهمیت دارد.
اگر به نظام بشار اسد هم كمك می‌كردیم به همین دلیل بود. الان هم همچنان از تمامیت ارضی و استقلال سوریه حمایت می‌كنیم و خواهان یك سوریه باثبات هستیم. دولت فعلی در سوریه به دنبال رابطه با ایران نیست، ما هم عجله‌ای نداریم و صبر می‌كنیم. تحولات سوریه متاسفانه در مسیر خوبی پیش نمی‌رود و ما هم فقط نظاره گر هستیم.
امیدواریم ثبات و آرامش در سوریه حفظ شود و سوریه عاری از اشغال رژیم صهیونیستی باشد. امیدوارهستیم تمام اقوام و گروه‌های سوری در صلح با همدیگر همزیستی داشته باشند و اگر از ما خواسته شود كمك كنیم حتما كمك خواهیم كرد. ولی ما در حال حاضر رابطه‌ای از این جهت با دولت سوریه نداریم. فقط نظاره گر هستیم و صبر می‌كنیم.
- الجزیره: آیا آنها مایل به چنین ارتباطی نیستند یا شما تمایلی ندارید؟
* عراقچی: آنها مایل نیستند ما هم عجله‌ای نداریم.
- الجزیره: در ارتباط با كشور تركیه بعنوان یك كشور بزرگ منطقه كه موضوعات مختلفی از جمله مرز‌ها و سوریه با آن دارید. رابطه خود با تركیه بویژه پس از تحولات سوریه را چگونه ارزیابی می‌كنید؟
* عراقچی: تركیه همسایه قدیمی و بزرگ ما است، تعاملات ما با تركیه تعاملات بسیار وسیعی در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادیو امنیتی است. ما همسایگان خوبی برای هم بوده و هستیم. منافع مشترك و نگرانی‌های مشترك داریم و البته در برخی موارد هم اختلاف نظر داریم.
در بعضی از موضوعات به عنوان مثال همان موضوع سوریه با همدیگر اختلاف نظر داریم. فكر می‌كنم خیلی از نگرانی‌هایی كه ما در مورد سوریه داشتیم برای دوستان ما در تركیه هم روشن شده است. ما ارتباطات نزدیك با مقامات تركیه داریم. دكتر پزشكیان و آقای اردوغان ملاقات‌ها و دیدار‌های متعدد داشته‌اند و من نیز با هاكان فیدان دوست نزدیك هستم.
من فكر می‌كنم اختلاف اصلی ما در موضوع سوریه بود. نوع نگاهی كه داشتیم متفاوت بود. الان فكر می‌كنم بعد از تحولاتی كه صورت گرفته مشخص شد كه نگرانی‌های ما درست است. فكر نمی‌كنم چیزی كه الان اتفاق افتاد مورد رضایت كسی در منطقه باشد. اشغالگری اسرائیل در سوریه افزایش پیدا كرد و خطر تجزیه سوریه كماكان ادامه دارد. اینها مورد رضایت هیچ كسی در منطقه نیست. ما با دولت تركیه و بقیه دولت‌ها همچنان در حال مشورت هستیم و اگر زمانی لازم باشد ایران هم به ثبات و تمامیت ارضی سوریه كمك كند ما این كار را خواهیم كرد.
- الجزیره: در ارتباط با عربستان سعودی بعنوان یك كشور بزرگ اسلامی نیز لطفا نگاه خود را نسبت به سطح روابط موجود میان دو كشور بیان كنید؟
* عراقچی: رابطه ما عربستان الان بیشتر مبتنی بر اتفاق نظر و بسیار دوستانه است.
ما اختلاف نظر‌هایی داشته‌ایم كه برخی اوقات جدی شده و حتی منجر به قطع رابطه شده است ولی ما هیچگاه عربستان سعودی را دشمن خودمان حساب نكردیم. سوء تفاهم بین ما زیاد بوده و اساسا بعد از انقلاب اسلامی در ایران دوستان ما در منطقه مقداری دچار سوءتفاهم‌هایی شدند و شاید هم اشتباهاتی از جانب ما بوده كه به این سوءتفاهمات دامن زده است. مسائل مختلفی در گذشته بوده كه الان نمیخواهم به موضوعات گذشته بپردازم.
الان از روابطه بسیار دوستانه برخوردار هستیم. من با برادرم فیصل بن فرحان مشورت‌ها و روابط خوبی دارم. سفر‌های زیادی در طول یكسال گذشته داشته‌ام. ما در مورد مسائل و تهدیدات منطقه اتفاق نظر داریم. ایران و عربستان در مورد ثبات در دو كشور و در كل منطقه اتفاق نظر دارند. در مورد اینكه یك دشمن مشترك داریم بیش از همیشه اتفاق نظر داریم.
من اراده جمهوری اسلامی ایران را برای گسترش روابط در تمام حوزه‌ها با عربستان سعودی اعلام می‌كنم. ایران و عربستان دو كشور بزرگ منطقه و جهان اسلام هستند و بركات رابطه حسنه و اتفاق نظر آنها به نفع كل منطقه است.
در یكسال گذشته چهار دیدار با ولیعهد محترم سعودی داشته‌ام. می‌توانم بگویم اراده برای همزیستی مسالمت آمیز و صلح و ثبات منطقه را در عربستان هم مشاهده كرده‌ام.
- الجزیره: آیا اكنون در ایران تغییری در نگاه به حوزه روابط خارجی اتفاق افتاده است مبنی بر اینكه ایران نرمش بیشتری در قبال جهان نشان دهد؟
* عراقچی: اگر منظورتان نرمش در مقابل دشمنان ما است كه به ما حمله كردند، نه! چنین اراده‌ای در میان مردم ایران وجود ندارد.
مردم ایران مردمی عزیز و با شرافت هستند و استقلال و عزت خودشان را با چیزی معامله نمی‌كنند.
ولی اگر منظور شما این است كه روابط خردمندانه و تعامل منطقی با كل دنیا داشته باشیم این سیاست ما در گذشته بوده و الان هم هست.
فراموش نكنید كه جنگ به ما تحمیل شد در حالی كه ما در حال مذاكره بودیم؛ بنابراین دیپلماسی از نظر ما یك اصل است.
ما برای تعامل با دنیا و غرب آمادگی داریم و این را در عمل نشان داده‌ایم و آنها بوده‌اند كه به دیپلماسی خیانت كرده‌اند. سیاست و راهبرد ما مبتنی بر دیپلماسی و تعامل است.
اولویت ما همسایگانمان هستند و سیاست حسن همجواری را با قدرت شروع كردیم و بعد از جنگ هم گسترش می‌دهیم. ما با غرب هم تعامل می‌كنیم، مذاكره می‌كنیم ولی دیكته نمی‌نویسیم و دستور نمی‌شنویم. مذاكره با دیكته كردن تفاوت دارد.
- الجزیره: از جنابعالی جناب آقای دكتر عراقچی وزیر محترم امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و مولف كتاب «قدرت مذاكره» بایت حضور در این مصاحبه تشكر می‌كنم و به همه توصیه می‌كنم این كتاب را حتما مطالعه كنند تا با دیدگاه‌های ایشان در ارتباط با مذاكره آشنا شوند.
* عراقچی: من یك فصل به كتابم اضافه خواهم كرد به عنوان «دیپلماسی زیرآتش» كه تجربیاتم از این جنگ دوازده روزه را در آن خواهم آورد و انشالله به زودی منتشر می‌شود.
